قال الحکیم فی کتابه الکریم: «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُم؛[1] و هر چه در توان داريد، از نيرو و اسبهاى آماده بسيج كنيد تا با اين [تداركات]، دشمن خدا و دشمن خودتان بترسانيد».
ایام پربرکت ماه معظّم شعبان و سال جدید و قرن جدید را به همهی دوستان و عزیزان ـ البته با تأخیر ـ تبریک عرض میکنیم. خدای متعال بر همه مبارک قرار دهد. ظاهراً یک قرن است شما را زیارت نکردهایم!
از همهی عزیزانی که در جلسه حضور دارند، تشکر میکنم. اسامی نورانیشان بهتدریج در برابر ما قرار میگیرد؛ دعاگوی همهی عزیزان هستیم. از جناب آقای تاریخی هم تشکر میکنم؛ هم بابت ترتیب جلسه و هم گزارش مبسوط و بسیار شیرینی که ارائه کردند. از همهی دوستان در شورای مرکزی، حوزههای اجرایی، معاونان، مدیران، از بخشهای کارشناسیمان، مسئولان محترم استانها و همکارانشان و مربیان تا کادر اتحادیه در سراسر کشور و شهرستانها، بهویژه از عزیزانمان در انجمنهای اسلامی، مسئولان محترم انجمنها و اعضای انجمنها و قرارگاه ملی برادران و قرارگاه ملی خواهران، از همه و همه بهخاطر یک سال فعالیت و تلاش و همت، صمیمانه تشکر میکنم. برای شما آرزوی توفیق دارم. از کسانی که ما را در انجام وظایف و مسئولیتهایمان یاری کردند، از نهادهایی که در ارتباط با اتحادیه در هر بخشی یاریگر بودند نیز تشکر میکنیم. از مؤسسات پیرامونی اتحادیه که هرکدام نقشهای خیلی خوبی در پیشبرد برنامهها داشتند، صمیمانه سپاسگزارم و برای همه آرزوی سالی بسیار خوب و پربرکت و باطراوت را دارم.
این ایام حس خوبی داریم. یاد شهید آوینی، شهید صیاد ـ که امروز سالروز شهادتش است ـ و روز فناوری هستهای، این دو سه روز در کنار هم الهامبخش است و حالوهوای خوبی به فضای ذهنی همهی ما داده است.
قرآن کریم، بهار جانها
فضای ماه معظّم شعبان و در آستانهی ماه مبارک رمضان، خودش حالوهوای بهاری را در هوای طبیعت بهوجود آورده و بهار در بهار است. جلسه اول سال ما مزیّن به قرآن کریم است و این برای همهی عزیزانمان، مخصوصاً برای تشکیلات ما که یک تشکل جوان است، پیام خیلی خوبی دارد.
جوان در حالوهوای بهاری است و بهار جانها و دلها و اندیشهها، قرآن کریم است. اگر جوان موفق شود در اولین فرصت ممکن با قرآن انس بگیرد، دنیا و آخرتش آباد میشود.
اهل بیت، مفسران حقیقی قرآن
همیشه وقتی سخن از قرآن به میان میآید، سخن از اهل بیت نیز به میان میآید؛ چراکه آنان مفسّر و تبیینگر اسرار و حقایق قرآنی و تحققبخش مقاصد قرآنی هستند.
پیام انتخاب آیه سال
ما اول سال بر آیه سال تأکید میکنیم و اصلاً افتتاح سالمان با قرآن کریم است و طبق این سنت، سال جدید را با آیه سال و گاهی هم با سوره سال شروع میکنیم. این کار پیام روشنی دارد؛ یعنی زندگی با قرآن کریم، یعنی خط گرفتن از قرآن کریم، یعنی عَرضه خویشتن بر قرآن کریم، یعنی گرفتن شاخصهای اصلی در ارزیابی زندگی شخصی و خانوادگی و اجتماعی از قرآن کریم.
همیشه جلسات سال ما حضوری بود تا سال گذشته که جریان کرونا عملاً ما را از زیارت شما عزیزانی که معمولاً در این جلسات حضور پیدا میکردید، محروم کرد. چارهای نیست، وضعیت اینگونه است که مشاهده میفرمایید. خداوند تبارک و تعالی بهحق اولیا و مقربان درگاهش بهزودی با بیرون بردن این ویروس منحوس از زندگی مردم، مجدداً امکان دیدارها و نشستها و جلسات و برنامهها را فراهم آورد؛ ولی فعلاً وضعیت اینگونه است و باید با همین اوضاع کارهایمان را پیش ببریم.
تعیین آیه سال
در ارتباط با آیه امسال جمعبندی عزیزانمان این بود که ما همچنان آیه سال گذشته را دستور کار قرار دهیم. بعضی سالها در تشکیلات آیه سال تکرار میشود و چیز بدی نیست. با ملاحظه ظرفیتهایی که آیه کریمه داشته و افقهایی که گشوده و اقدامات خوبی که انجام شده و اقداماتی که دوستان به نظرشان میرسد که در دسترسشان است، ما این پیشنهاد را پسندیدیم. بنابراین آیه امسال ما هم این آیه کریمه است: «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُم؛[2] و هر چه در توان داريد، از نيرو و اسبهاى آماده بسيج كنيد تا با اين [تداركات]، دشمن خدا و دشمن خودتان بترسانيد»؛ با این امید که سال 1400 سال خاصی باشد؛ هم از جهت ظاهری، هم از جهت باطنی. انشاءالله سال بهرههای فراوان و قوّت بیشتر برای همه باشد.
هماهنگیِ آیه سال با پیام رهبر انقلاب
رهبر عزیز و عالیقدرمان نیز در پیام سال جدید، مسئله ایران قوی را مجدداً مطرح کردند و روی همان محور و مسیر اصلی تأکید داشتند. ما با استفاده از مضامینِ همین آیهی کریمه عمدتاً باید این موضوع اساسی و راهبردی و تمدنساز را فرهنگسازی و ترویج و رهگیری کنیم. انشاءالله دوستان این موضوع را در دستور کارشان داشته باشند.
لزوم مراجعه به بحثهای گذشته آیه سال
من سال گذشته بحث نسبتاً مفصلی در ارتباط با این آیه نورانی داشتم. توصیه میکنم دوستان به آن بحث مراجعه کنند، به اضافه چند نکته که الآن جهت یادآوری خدمت عزیزان تقدیم میکنم.
نکاتی که از آیه سال میتوان برداشت کرد
1. ترسیم جامعه تراز
فضای عمومی سوره مبارکه انفال در جریان ساخت «مدینة النبی» بهعنوان جامعه تراز است؛ یعنی مسئله جامعهسازی و جامعهپردازی، آنهم طبق آرمان نبوی. این دستور سوره مبارکه انفال است که آیات واقعاً عجیب، تکاندهنده، سازنده و پیشبرندهای را در خودش جا داده و پیشنهاد من با تأکید این است که دوستان آیه «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ» را در فضای عمومی سوره انفال ببینند. پیشنهادم برای مربیان عزیز، سایر عزیزان، بهویژه کادر محترم و شما عزیزانی که در این جلسه حضور دارید، مطالعه دقیقتر سوره مبارکه انفال همراه با تدبر و مراجعه به تفاسیر معتبر است.
2. ضرورت تقویت همهجانبهی امت اسلامی در برابر دشمنان
حالوهوای عمومی سوره مبارکه، مقابله با دشمنان، بحث جنگ بدر و رویارویی مسلمانان با جبهه کفر و شرک است. جریان کفر و شرک و نفاق ـ البته مورد آخر بهشکل فوقالعادهای ـ بهعنوان جبهه باطل مطرح شده که در برابر جبهه حق و در برابر اسلام قرار گرفتهاند. حیلهها و ترفندهای دشمنان باید مورد نظر همهی عزیزان باشد. مضمون کل این سوره مبارکه این است که ما باید در برابر همهی دشمنان با همهی دشمنیها و شگردهایی که در دشمنیشان دارند، قوی شویم، «عِده» و «عُده» فراهم کنیم و مجهز شویم و از طرفی با تقویت ارتباطمان با ساحت الهی و نبی اعظم و ولیالله الاعظم و اطاعت عاشقانه و عارفانه و مخلصانه از ولی الهی، قوّت باطنی و ایمانی و روحیمان را افزایش دهیم.
این خط اتصال درواقع خط قوّت برای جامعه ایمانی است و تقویت پیوندهای درونی براساس قاعده امت و امامت و فراهم آوردن هر چیزی که باعث تقویت جبهه حق میشود. آیه کریمه این را جمعبندی میکند و به ما فرمان میدهد. اِعداد که در اینجا میفرماید: «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» یعنی آمادگی؛ یعنی جامعه و امت اسلامی همیشه باید خود را در عالیترین سطح آمادگی نگه دارد. قوّت یعنی کسب توانمندی در همهی زمینههای لازم فکری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، نظامی. پس دستور کار دائم برای امت، قوی شدن است.
3. اهمیت ابزارهای جنگی در رویارویی با دشمن
نکته بعدی فراهم آوردن همهی ابزار و تجهیرات لازم است؛ مخصوصاً ابرابزارها. «مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ» به ما میگوید ابزارها هم خیلی مهم هستند. شما برای این رویارویی باید خودتان را به ابزارها مجهز سازید. هر زمانی ابزارهای مناسب و خاص خود را دارد؛ از بین آنها ابرابزارها را برای رویارویی با دشمن فراهم آورید.
4. معرفی شاخص در نبرد با دشمن
شاخص در این قوّت چیست؟ بههرحال ما یک شاخص هم میخواهیم؛ چون رویارویی جبهه حق و جبهه دشمن و باطل یک رویارویی دائمی است. شاخص این است که شما در تهیه و آمادگی، توانمندی، فراهمسازی تجهیزات و ابزارهای مورد لازم و درمجموع در قوی شدن، به نقطهای برسید که دشمن از تعرض به شما ناامید شود. «تُرهِبُونَ» یعنی توانمندی شما آنها را از اقدام علیه شما ناامید کند. اگرچه آنها دست برنخواهند داشت، ولی واقعاً احساس کنند کاری از آنها ساخته نیست. واقعیت هم این است. اگر شما دنبال امنیت باشید و بخواهید به شرایط امنی برسید که در آن شرایط، طلوع و رشد کنید و ببالید، ناچارید همیشه برای درگیری آماده باشید. یک ضربالمثل بینالمللی میگوید: (if you want peace you must prepare for war) اگر صلح میخواهید، باید برای جنگ آماده باشید. اینقدر قوی باشید که طرف مقابلتان اصلاً جرئت نکند به شما تعرض کند. کلمهی «ارهاب» اینجا به همین معنا است. «تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُم» یعنی قوّت شما در فکر، ایمان، سازماندهی، ابزار و در عرصههای گوناگون باید اینقدر باشد که عملاً دشمن را در خوف دائمی قرار دهد. نفرموده «تُخَوِفُونَ»، فرموده «تُرهِبُون». ارهاب حدّی است که حالت خوف بر شخص مقابل، چیره شود و دائماً در چنین وضعیتی باشد. دائم نشانههای قوّت شما، دشمن را از درون بهشدت عصبانی کند؛ چنانکه در جای دیگری میفرماید: «لِيَغيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ؛[3] كافران را به خشم دراندازد».
چنین مقصدی هدفگذاری شده است. اگر جامعه مؤمنان روی اطاعت و استطاعت سرمایهگذاری کنند، از طرفی اطاعت از ولیّ الهی و امام و از طرف دیگر توانافزایی دائمی، به آن نقطهای که باید برسند، میرسند.
از این آیه و دیگر آیات کریمه قرآنی استفاده میشود که ببینیم نسبت دشمن با ما چگونه است. اگر روزی به این نقطه رسیدیم که دشمن از حرکت و بالندگی جامعه و امت اسلامی احساس خشم میکند و مأیوس و منفعل میشود، آن روز روز کامیابی و موفقیت ما است. این شاخص باید همیشه مدنظر ما باشد.
5. نیاز به تشکل قوی برای داشتن کشوری قوی
یک سال را بهطور خاص با این آیه کریمه پشتسر گذاشتیم، آیه را مباحثه کردیم، قرارهایی گذاشتیم. قرار شد دوستان در این زمینه کار کنند. عرض کردیم که ایران قوی طبق همین قاعده، برنامهریزی شده و رهبر عزیزمان هوشمندانه و حکیمانه چنین چیزی را هدفگذاری کردهاند. بر همین اساس اتحادیه ما به تشکلی قوی و مؤمن و نقشآفرین نیازمند است. پارسال دربارهی تشکل قوی بهتفصیل صحبت کردم.
نقش مؤمن قوی در تشکل مؤمنانه
مؤمن قوی عنصر و سلول اصلی تشکیلدهنده تشکل قوی است. اتحادیه اینجا سهم ویژه دارد. حاصل و خروجی کل برنامههای ما باید این باشد که مخاطب جوان عزیز ما در فرایند قوّت ایمانی، فکری، روحانی و جسمانی قرار داشته باشد و اتحادیه بتواند آن انگیزه را در او ایجاد سازد و او را در مسیر تقویت علمی، فکری، اخلاقی، معنوی، جسمی و مهارتی، تشویق کند. این باید هنر اتحادیه باشد؛ پرورش مؤمن قوی، آنهم در سنینی که دارد مبانی قوّت در او شکل میگیرد. از طرفی این مؤمن قوی در جمع مؤمنان قوی و تشکل قوی قرار دارد. درواقع در این بافت میبالد و شکل میگیرد. لذا اینجا تشکیلات برای ما موضوعیت پیدا میکند؛ اینکه سازوکارها، تنظیمات، مبانی فکری، ارتباطات، راهبردها، شیوهها و سازماندهی تشکل قوی شود.
حالا شاید وقت این باشد که دوستان از این منظر، محاسبه و ارزیابی داشته باشند که ما طی سال گذشته و حرکتی که جمعاً در این زمینه داشتیم، آیا توانستیم قدمهای بلندی برداریم؟
6. توقع خداوند از مؤمنان
خداوند تبارک و تعالی در سوره مبارکه انفال از مؤمنان توقعاتی دارد؛ برای مثال میگوید هر بیست نفر از شما باید بتواند بر دویست نفر غلبه کند. اگر به صد نفر رسیدید، بتوانید هزار نفر را ضربهفنی کنید.[4] البته خدای متعال بعد میفرماید چون شما ضعیف هستید، به شما تخفیف میدهم.[5] ولی ما به تخفیف مسئله نگاه نکنیم؛ چون این عصر، عصر انقلاب اسلامی است، عصر امام خمینی است، عصر امام خامنهای است، عصر شهید سلیمانی است، عصر شهید آوینی و شهید صیاد و شهید همت و شهید چمران است. اینها چه کسانی بودند؟ هر نفرشان، چند نفر از جبهه دشمن را حریف بودند؟ لذا توقع این است که ما در این رویارویی به آن هدف بالاتر که قرآن کریم معرفی کرده، برسیم.
وظیفه اتحادیه در جنگ ترکیبی
جنگ، جنگ ترکیبی است؛ یعنی هم جنگ اقتصادی است، هم جنگ فرهنگی و تربیتی، هم جنگ اجتماعی و هم جنگ رسانهای. در همهی این حوزهها درگیریِ بسیار جدی و همهجانبهای حاکم است. ما باید به تعبیر رهبر عزیزمان، زنجیره تواصی را داشته باشیم؛ تواصی به حق و صبر. خصوصیت ما این باشد که مبانی صبر مؤمنانه و حضور مجاهدانه را در ذهنیت و روحیه و فکر جامعه مخاطبمان که جمع جوانان عزیز هستند، تثبیت کنیم و سپس از طریق اینها در محیط عمومی جامعه ترویج و پرچمداری کنیم. همان بحث جریانسازی که بارها دربارهاش صحبت شده و بحث جنبش دانشآموزی و حرفهای دیگری که شما با آن کاملاً آشنا هستید.
7. مفهوم استطاعت در قرآن
برخی با استناد به آیه کریمه «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها؛[6] خداوند هيچكس را جز به قدر توانايىاش تكليف نمىكند» وسع را بهانه کردهاند؛ حال آنکه رهبر عزیزمان در بیان تفسیری که داشتند، فرمودند: «وُسعَها» یعنی با همهی وُسعتان، و قابل توصیف نیست که خداوند تبارک و تعالی چقدر به شما توان و وسع داده. اینگونه به موضوع نگاه کنید؛ نه اینکه از این آیه دلالتی بگیرید برای اینکه از زیر کار در بروید.
«مَا اسْتَطَعْتُمْ» هم از همان قبیل است؛ به قدر استطاعتتان، یعنی نهایت ظرفیت و امکانتان را به میدان بیاورید. اگر اینگونه به مسئله نگاه کنیم، ما همیشه بدهکاریم و همیشه نمره کم میگیریم. انسان همیشه در محاسبه میبیند از آنچه خدای متعال از او خواسته، عقب است. علاوهبر اینکه جریان جبهه کفر و دشمن با همهی قوّتش دارد کار میکند. بهروز، بهساعت، بهلحظه دارد طراحی و ابتکار میکند.
تقویت اخوّت ایمانی، رمز موفقیت جامعه اسلامی
وضعیتی که ما در آن قرار گرفتهایم، بهویژه با جریان فضای مجازی و تحرکات دشمن در حوزه اخلاقی و فکری و تربیتی و تغییر نظام محاسبات، نشان میدهد ما خیلی کار داریم. باید خیلی قویتر باشیم و بیش از اینها به میدان بیاییم و کار جدی داشته باشیم.
اگر قوّت حرکت درونی و اخوّتی و این اتصال مؤمنانه را در خودمان تقویت کنیم و از ظرفیت اخوّت ایمانی درست بهره ببریم، کامیاب میشویم. وقتی در کار تشکیلاتی میآید، به قول یکی از دوستان نکتهسنج، دیگر حاصل جمع نیست، حاصل ضرب است. یعنی این توانها نهفقط جمع میشود، بلکه در همدیگر ضرب میشود. در هر جمع معمولی، در یک هیئت، در یک اداره و در جایی که یک گروه کار میکنند، همین اتفاق میافتد. ولی در یک تشکل امین مؤمن باید این توانمندیها در همدیگر ضرب شود تا آن قوّت فراهم شود. این را باید واقعاً جدی بگیریم. به خدای متعال پناه میبریم از اینکه در دام شیطان بیفتیم. دام شیطان عمدتاً ایجاد نزاع و رخنه در ارتباطات مؤمنان است. دراینصورت نهتنها ضرب انجام نمیشود، جمع هم انجام نمیشود. دائماً منها میشود، خودبهخود خودش تواناییاش را منها میکند. باید مراقب بود؛ هم از آن آفتها باید مراقبت کرد و هم دائم باید به این قوّت اخوتی توجه کرد. همهجوره همهی سازوکارها و برنامهریزیها و طراحیهای ما باید به تقویت اخوّت ایمانی در مجموعه ما بینجامد.
روی آیه سال کار کنید
شما در سال گذشته کارهای خوبی راجعبه آیه سال انجام دادید، بهلطف پروردگار متعال همانها را دنبال و تکمیل کنید. دوستان ما در مرکز آیندهسازان قم طراحی خیلی جالبی را از نظر نقشهی اقدام داشتند. کارشان ابتکاری بود، خوب وقت گذاشتند. من زحماتشان را پسندیدم، نوع نگاهی که به موضوع داشتند، همان را دوستان باید پرورش دهند. شما هم همفکری کنید تا تقویت و تکمیل شود و همین اول سال در دستور کار مجموعه قرار گیرد؛ هم بخش مربیان و کادر، هم بخش دانشآموزی. انشاءالله در این زمینه اتفاق خوبی رقم بخورد. دیدم کارهای معطوف به حوزههای دشمنشناسیاش را خیلی مبسوط و خوب پرداخته بودند. در بخش روحیه جهادی و در حوزههای مختلف این را دوستان دنبال کنند.
معرفی سوره سال
اگر موافق باشید، سورهی سال را هم معرفی کنیم. در گذشته این کار را میکردیم؛ منتها بیشتر، منظورمان حفظ سوره بود. نمیتوانم بگویم سورهی انفال را حفظ کنید، چون بعید میدانم و چیزی کاسب نمیشویم! لذا به دوستان تخفیف میدهیم و پیشنهادم برای امسال ـ که به گمانم دوستان در همین ماه مبارک رمضان انجامش میدهند و تمامش میکنند ـ سورهی مبارکهی «واقعه» است که انشاءالله در فرصت دیگری در اینباره صحبت میکنم. دوستان اجمالاً بدانند و برای آن طراحی و برنامهریزی کنند. قبلاً هم در جمع دوستان مسئولان استانها پیشنهادی داشتم. چون میخواهیم آن را مقداری تعمیم دهیم، دوستان در همین ماه رمضان در کل تشکیلات، سریع برنامه جشنواره حفظ سوره «واقعه» و درنگ و تأمل روی مضامین آن را انجام دهند.
رخدادهای مهم در آخرین سالِ قرن
سالی که گذشت، سال عجیب و غریب و خیلی خاص بود. کرونا و اتفاقات تازهای در زندگی و معیشت مردم رقم خورد. تحریمها از یک طرف، ناکارآمدیهای داخلی و سوءتدبیرها از طرفی دیگر، مزید بر علت شده بود. بااینحال شاهد موفقیتهای راهبردی در منطقه بودیم. ضمن اینکه اتفاقات بسیار امیدبخش و بزرگی رخ داد که باعث شد سال 99 سال خاصی باشد. گویا به عبارت عرفی سال پایان قرن محسوب میشود.
من بابت همهی فعالیتهای خوبی که داشتید، تشکر میکنم. آقای تاریخی هم گزارش دادند از مجموعهی فعالیتهایی که شامل اتفاقات خیلی خوب، ابتکار و عناوین تازه بود. بعضی از اقداماتتان زیرساختی بود که عرض کردم بر اساس بحث تشکل قوی از مجموعهی اقداماتتان یک تحلیل راهبردی و یک فراتحلیل بهدست بیاورید. مهم است که معلوم شود مجموعه اقدامات در راستای آن هدفگذاری چه سهمی داشته؛ وگرنه کارهای خوب که فراوان است. هوشمندسازی فعالیتها را بهدست بیاورید و اینکه این کارها در زیرساختها و چهرهی تشکیلات و مبانی، چقدر توانسته سهم داشته باشد.
اهمیت تحلیل عملکردها در شرایط کرونا
درهرصورت کرونا دنیای جدیدی را به روی ما و آموزشوپرورش و مدرسه و تعلیموتربیت و تقریباً میشود گفت به روی همهی حوزهها گشود. بررسی بکنیم ببینیم ما چقدر توانستیم به تعبیر حاجقاسم عزیزمان از دل این تهدیدها فرصت بسازیم. تولید فرصت در دل تهدیدها، کار مؤمن است. چه تحلیلی از عملکرد آموزشوپرورش داریم؟ در شبکهی شاد چه اتفاقی افتاد؟ آیا ما جمعبندی داریم؟ اگر این شرایط ادامه پیدا کند، باید چهکار کنیم؟ اخیراً وضع کشور کمی بهتر شده بود، دوباره اوضاع بحرانی و وضعیت قرمز شد. ما تازه داشتیم نماز جمعهها و مساجدمان را راه میانداختیم. اینکه مردم یاد بگیرند باید به نماز بیایند، دوباره از دست رفت. به حاشیههایش کار نداریم. حالا در این شرایط ما باید چهکار کنیم؟ جریان تعلیموتربیت ما از تمرکز به سمت عدم تمرکز میرود، یعنی چه؟ از مدرسه به خانه میرود، یعنی چه؟ از آموزشوپرورشِ مکانمند و زمانمند، به آموزشوپرورشِ بیزمان و بیمکان میرود، یعنی چه؟ اینجا چه اتفاقاتی دارد میافتد و ما اینجا چهکار باید بکنیم؟ حرفمان برای این شرایط چیست؟ اینجا داستانها هست، باید تحلیلهای دقیقی شود و براساس آن تحلیلها، تدابیر خوبی برای مسیر پیشِرو اتخاذ شود.
بزرگترین رخداد در قرن چهاردهم
بحث انتقال قرن مطرح شد و رهبری نیز فرمودند عرفاً سال 1400 آغاز قرن جدید و قرن پانزدهم محسوب میشود. با فرضِ اینکه قرن پانزدهمِ هجری شمسی شروع شده، اشارهی دقیقی داشتند به نوع نگاه به قرنی که پشتسر گذاشته شد. درواقع نزدیک به نیمی از قرن چهاردهم، انقلاب اسلامی است. بزرگترین رخداد معاصر که در این قرن، بلکه در قرون اخیر رخ داده، انقلاب اسلامی است.
تحلیل بیانیه گام دوم رهبری و بخش تاریک این قرن، نیاز به روایتهای درست دارد. حتماً دشمن سعی میکند روایت متفاوتی ارائه کند. ما در این جنگِ روایتها باید بتوانیم روایت درست از قرن را ارائه کنیم؛ یک ارائهی دانشآموزی خوب و قوی. دوستان به این موضوع فکر کنند و برایش طراحی داشته باشند؛ مخصوصاً با زاویهی دیدی که رهبری با بیان دقیقشان داشتند. آغاز این قرن برای ملت ما چگونه بود؟ پایانش چگونه بود؟ ایشان مقایسه کردند. این کاری است که ما باید برایش برنامهریزی مناسبی داشته باشیم.
سال 1400، سال مهدوی
اگر اولویت مسائل اقتصادی از جهت میدان و تشخیص حکیمانهای که رهبری داشتند نبود، لابد امسال را سال امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف و علیه السلام) میگذاشتند. سالهایی که دو میلاد در آن بود، به نام آن امام نامگذاری شد. سال پیامبر اعظم و سال امام علی (علیهما السلام) نمونهاش است. امسال هم همین میشد، منتها شرایط خاصی داشتیم.
شعار سال را باید خیلی جدی بگیریم و کار را دنبال کنیم. ولی امسال از نظر واقعی و باطنی بین این دو نیمهی شعبان، سال امام مهدی (علیه السلام) است. ترویج معارف مهدوی، نام امام عصر (سلام الله علیه) و یاد آن بزرگوار و اقدامات مفصلی که دراینباره صورت میگیرد، واقعاً باید متفاوت با سالهای قبل باشد؛ بهویژه وقتی در ساحت یک تشکل انقلابی و مؤمنی بیایید که پرچمش، پرچم انصارالمهدی و میعادش هم انصارالمهدی است. دوستان باید فکر تازهای بکنند، حتماً پیشبینیهای لازم را در بافت برنامهی 1400 کردهاید؛ ولی بهشکلی باشد که واقعاً سال 1400 شما را در توجه به حضرت ولیالله الاعظم، یاد حضرت و انس با ایشان و دریافتهای مهدوی کاملاً متفاوت کند. این مسئله چقدر با بحث «اَعِدّوا لَهُم مَااستَطَعتُم» تناسب دارد! «اَعِدّوا لَهُم مَااستَطَعتُم» یعنی باسرعت و قوّت بیشتری عملیات تمهیدی خود را برای مقدمات ظهور فراهم آورید.
«آل یاسین» سرود هیئت انصارالمهدی
اگر موافق باشید سرود و فعالیتهای دانشآموزی و هیئت انصارالمهدی و همهی کارهایمان را دور و بر زیارت «آل یاسین» بگذاریم. ما از سال اول که این هیئت انصارالمهدی را اعلام کردیم ـ بهنظرم سال هشتاد بود ـ گفتیم سرود هیئت ما زیارت «آل یاسین» است. زیارت «آل یاسین» خاص است؛ هم از جهت انسی، هم تحبیبی و هم از جهت معرفتی. مرور معارف و عقاید در سایهی اتصال به حضرت ولیالله الاعظم (ارواحنا فداه) است و چهبسا از همان هم میشود مایه گرفت. بستگی به ابتکار شما دارد. من یک کلمه میگویم و بعد میبینیم شما چه ابتکارات و طراحیهای خوبی انجام دادید! مخصوصاً جامعهی دانشآموزی و بچههای عزیزمان، دختران و پسران، اهل این کار هستند. الآن هم باید در فضای مجازی در این زمینه نقشآفرینی بهشکل متفاوتی داشته باشید. از همکاری با نهادهای مرتبط و مؤسسات هم غفلت نشود که طراحی مناسبی صورت گیرد. از ظرفیت جمکران، مؤسسهای مثل بنیاد مهدی موعود (علیه السلام) و مجموعههای انقلابی که در این زمینه کارها و ابتکاراتی داشتهاند، استفاده شود. انشاءالله عنایت امام عصر (علیه السلام) در این زمینه، یاریگر همهی ما خواهد بود.
وظیفهی اعضای اتحادیه در انتخابات
در اوایل سال 1400 انتخابات داریم و کشور کمکم دارد حالوهوای انتخاباتی پیدا میکند. البته کرونا در این زمینهها نفسگیر است. انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر است، بعضی از استانها و شهرها هم میاندورهای دارند. مسئلهی اصلی برای ما بهعنوان یک تشکل امین و دانشآموزی و تربیتی، براساس همان جهتگیری مبنایی که همیشه در همهی انتخاباتها داشتهایم، مشارکت حداکثری است.
دوستان را دعوت میکنم همه فکر و برنامهریزی کنند ببینند چه ابتکاراتی میتوانند داشته باشند. هرکسی از شما در وضعیت فعلی باید با ابتکار و طراحیهای خاص خودش، تعداد جدیدی از کسانی که حوصلهی رأی دادن ندارند یا انگیزهشان را از دست داده یا دلسرد شدهاند، پای صندوقهای رأی بیاورد. دوستان برای این مسئله حتماً فکر کنند که چه باید کرد. چه دانشآموزهایی که صاحب رأی هستند، چه دانشآموزهایی که صاحب رأی نیستند، همه همفکری کنند. کسانی که رأی ندارند نیز در ارتباط با این مسئله وظیفه و رسالت دارند. دانشآموزی که خودش رأی نمیدهد، میتواند ده نفر را پای صندوق رأی بفرستد. در خانواده و محیط اطراف، همه را تشویق و ترغیب کند. الآن ما در این زمینه چالش داریم، چالش مربوط به کرونا است که در رأیگیری قبلیِ مجلس هم خود را نشان داد. همچنین در مورد حالوهوای مردم در مسائل اقتصادی، سیاستهای اجرایی و عملکردی چالش داریم. مردم حالشان خوب نیست؛ زیرا یک دولت پابهکار و وسطِ میدان که امید دهد و گره باز کند، نداریم. البته حتماً در این مجموعه هم زحمتکشان و عزیزان کم نیستند و دارند کار میکنند. ما هم دعاگوی آنها هستیم، ولی فاصله با آنچه باید باشد، خیلی زیاد است.
درهرصورت این عوامل دستبهدست هم داده و حال مردم را گرفته. شما ببینید در این زمینه چهکار میتوانید بکنید. البته در ارتباط با کیفیت رأی هم مسئلهی ما همان جهتگیری است که رهبری مشخصکردند؛ دولت حزباللهیِ باطراوتِ جوانگرایِ پاکدستِ ظلمستیز و فسادستیز. پس دوستان همین الآن همفکری کنند. اگر جمعبندیهایی داشتید، بنده را هم مطلع سازید. هرچه باشد، امتحان بزرگی در پیش داریم.
رسالت تشکیلات در مورد شعار سال
راجعبه شعار سال، دست شما روان است؛ چون رهبری (روحی فداه) در این سالها عمدتاً شعار سال را شعارهای اقتصادی گذاشته و سپس سراغ مسئلهی تولید رفتهاند که قلب اقتصاد مقاومتی است. هدفگیری بسیار دقیق و فنی است. دشمن در اتاقهای فکر شیطانیاش از این انتخابهای رهبری خیلی عصبانی است؛ چون میبیند این انتخاب چقدر دقیق است. درست روی موضوعی است که الآن برای جریان ایران قوی و مسیرهای پیشِرو اولویت دارد؛ بحث استقلال ما، اقتدار ملی و امنیت ملی ما خیلی جاها به این موضوع گره میخورد.
خوشبختانه شما در سالهای اخیر در این زمینه کار کردهاید؛ ولی امسال نیز باهم همفکری کنید و کار تازهای انجام دهید. چون من از نوع بیانات رهبر راجعبه پشتیبانیها و مانعزداییها احساس کردم ایشان توقع دارد یک کار مردمی غیر از کارهای نهادی و دولتی انجام شود. حتی ایشان در بحث تولید راجعبه هیئت امنای مساجد هم وظیفه معیّن کردند. مسئلهی تولید در حوزههای اقتصادی، حقوقی و حتی سیاسی مطرح میشود که مجموعهی ما در این زمینهها کمتر وظیفه دارد؛ ولی در حوزهی فرهنگی و اجتماعی، ببینید چه کارهایی میتوانید بکنید.
انشاءالله کرونا هم اجازه دهد تورهای کارخانهگردی برای جوانها برگزار کنیم و سراغ شرکتهای دانشبنیان برویم تا بچهها با آنها آشنا شوند و ارتباط گیرند. از اینها تا پویشهای جوانانه خرید کالای ایرانی و بخش مهارتهای مرتبط با خودشان که بارها صحبت شده، چیزهایی است که انشاءالله دستور کار عزیزان خواهد بود.
ضرورت اتخاذ تدبیر در استفاده از بودجه
من از همهی شما، از همت و تلاش و ابتکار و کارتان، چه در ستاد مرکزی، چه در دفتر مرکزی، چه در ستاد و بخشهای گوناگونش، چه در اتحادیهی استانها و شهرستانها و شبکه، بهویژه بچههای انجمن اسلامی که واقعاً سال 99 کار کردند، صمیمانه تشکر میکنم. گزارش آقای تاریخی، اشاره دقیقی داشت که اگر قرار باشد فعالیتهای استانها با دقت ذکر شود، فهرستی طولانی خواهد شد؛ اگرچه یادتان نمیرود که من حرف اصلی را چند دقیقه قبل گفتم، آن بهجای خودش محفوظ است.
شما تلاش کردید، خدای متعال از همهتان قبول کند. من باخبرم که دوستان با همت برنامهی 1400 را که معمولاً میگویند برنامه و بودجهی سال 1400، دنبال میکنند. البته همیشه به دوستانم میگویم شما همیشه به برنامهی بیبودجه فکر کنید! یعنی فکر کنید این برنامه را باید به هر قیمتی شده محقق سازید؛ انشاءالله خدای متعال هم به شما کمک خواهد کرد. بودجهای که دولت و مجلس تصویب کردهاند، کفاف فعالیت شما را نمیدهد. «این بادهها کجا و مستیِ می». ولی از همین مقدار کم هم باید با تدابیر درست، صدبرابر استفاده کنیم. مانند پدربزرگهای ما که در محاسباتشان چرتکه میانداختند، با قناعت و با برکت، درست استفاده کنیم. چون اینها نزد خدای متعال پاسخگویی دارند و برای ما مسئولیت میآورد.
من از زحمت دوستان در فرایند تدوین برنامه باخبرم. از مضامینش نیز کموبیش باخبرم؛ منتها تفصیلش را دریافت کنیم تا عهد مشترک عملیاتی مجموعه شود. وقتی این برنامه مصوب میشود، بعد از ابلاغ همه متعهد شوند که آن را ماورای تصور محقق سازند. خواستم تشکر کنم و بگویم از بذل مجهود شما باخبرم. با اینکه این برنامه قبل از سال آماده شده بود، ولی دیدم دارند دقت میکنند؛ دقتهای بهجا. این دقتها و مباحثات، خیلی خوب و پیشبرنده است.
لزوم سنجش عملکرد اتحادیه در زمینه شهدای دانشآموزی
رهبری (روحی فداه) در جلسهی کنگرهی شهدای استان یزد که اخیراً پخش شد، مطالبی دربارهی شهید و شهادت و یاد شهدا گفتند که خیلی مسئولیتآفرین و فوقالعاده بود. در همین جلسه ایشان سراغ شهدای دانشآموز رفتند. این هم نکتهای بود که تاکنون به این شکل ندیده بودم. این فرمایش رهبر و این تأکید ویژهشان بر شهدای دانشآموز، برای ما خیلی مسئولیتآفرین است. شما که در این زمینه سابقه هم دارید. لذا خواهش من این است که دوستان در این زمینه همین اول سال زحمت بکشند و حرکت ما را از سال 83 تاکنون که این جهتگیری و بحث شهدای دانشآموز و همکلاسی آسمانی و لشکر فرشتگان بوده، جمعبندی کنید و ببینید ما چه کردهایم؟ چه کار میخواستیم بکنیم؟ چه کار باید انجام میدادیم؟ چه کارهایی نکردیم؟ یک تحلیل فنی بهدست بیاید و بعد ببینیم ما در مسیر پیشِرو چه کار میخواهیم بکنیم. من منتظر دریافت جمعبندی دوستان هستم. باید برایش یک کار دوباره انجام دهیم و به آن بپردازیم.
بررسی پیام بیانیه گام دوم برای تشکیلات
نکته بعدی درباره نقشآفرینی در عرصه بیانیه گام دوم است. شیوه کنونی اتحادیه کاملاً مورد تأیید بنده است؛ یعنی نگاه درست به موضوع. اتحادیه میخواهد نقشآفرینی خود را در فضای عمومی آموزشوپرورش کشور داشته باشد. اینها چیزهایی است که کاملاً پسندیده است و اینهم نقش دبیرخانهای در آموزشوپرورش است. در این زمینه کارهای بسیار خوبی انجام دادهاید. در جلسهای زحمت دوستان را دیدیم، ابتکاری که داشتید، کار خیلی باسلیقهای بود. من از جهتگیریِ دوستان و انتخابهای خوبشان لذت بردم و دعایتان کردم. کار بسیار خوبی است. با همین قوّت برای تلاش مضاعف و کارویژههایی که ما باید داشته باشیم، جلو بروید. همزمان به این نکته هم فکر کنید که ضمناً پیام بیانیه گام دوم بهطور خاص برای تشکیلات ما چیست؟ در محور خودسازیاش چه پیامی برای ما دارد؟ در محور جامعهپردازیاش که اینجا لابد میشود تشکلپردازی، و نیز در محور تمدنسازی چه پیامهایی دارد؟ اینها دستور کارتان باشد. خواستم، هم تشکر کنم، هم بگویم دوستان این مسیر را بهلطف خدای متعال با قوّت ادامه دهند.
اهمیت ماه مبارک رمضان در اسلام
سخن پایانی آمادگی برای ضیافتالله و ماه مبارک رمضان است. اکنون به نزدیکترین جا به ماه مبارک رمضان رسیدهایم. این چند روز ماه معظّم شعبان، خیلی خاص است! ماه شعبان، پایان سالِ اهل سلوک است، ماه دوازدهشان و ماه حسابوکتاب است. لذا به ما گفته شده در ماه شعبان استغفار کنید و توصیه به مناجات و دعا و آمادگی شده است. پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در ماه شعبان چه میکرد؟ «يَدْأَبُ فِي صِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ فِي لَيَالِيهِ وَ أَيَّامِهِ؛ در روزهداری و بهپاداری عبادت در شبها و روزهایش با تمام توان کوشش میکرد». دارد به ما خبر میدهد که اتفاق خیلی بزرگی میخواهد بیفتد؛ لذا حضرت ظاهراً جمعهی آخر ماه شعبان، بهحسب روایاتی که از حضرت رضا (علیه السلام) مشهور است، فرمود: «قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ ... وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِيتُمْ فِيهِ إِلَى ضِيَافَةِ اللهِ وَ جُعِلْتُمْ فِيهِ مِنْ أَهْلِ كَرَامَةِ الله؛ بهدرستی که ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است ... ماهی که در آن به ضیافت خدا خوانده و از اهل کرامت خدا قرار داده شدهاید». خدای متعال میخواهد برای شما سنگتمام بگذارد. ماه عجیبی است. «أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ»؛ از لحظهای که این ماه شروع میشود، نَفَس کشیدن شما تسبیح و خوابتان عبادت محسوب میشود. چه خبر است! خدای متعال با شما میخواهد چه کند؟
خطبهی شعبانیه پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) خطبهی بسیار عجیبی است؛ هم در شرح فضیلت و ظرفیتهای ماه مبارک رمضان و هم در راهکارها. حضرت یک منشور نیز دارد که میگوید در این ماه باید چه کار کنید. دربارهی روزه و تلاوت قرآن و نماز و صلهی رحم تا توبه و استغفار و رسیدگی به ایتام و تمرین حُسن خُلق و صدقه دادن و رسیدگی به مستضعفان و محرومان. در آن متن نورانی که در کتاب شریف «مفاتیح» هم ترجمهاش را مرحوم محدث قمی آورده، برنامهی ماه مبارک رمضان را مشاهده فرموده و با این خطبه آشنا هستید. پس دوستان از این فرصت باقیمانده برای برنامهریزی و آماده شدن استفاده کنند.
وظیفهی اعضای اتحادیه در ماه مبارک رمضان
ما باید دو کار انجام دهیم؛ هرکسی برای خودش یک برنامهی شخصی برای ماه مبارک رمضان بریزد؛ برنامهای متفاوت در همین محورهایی که پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) گفتند، و نیز همان محورهایی که در دعای مربوط به ورود به ماه مبارک رمضان در صحیفهی مبارکهی سجادیه است؛ دعای چهلوچهار. دوستان مراجعه کنند، خطِ کار بگیرند، برای خودشان برنامهریزی متفاوتی داشته باشند، اولویتهایشان را مشخص سازند. به ما گفته شده است: «لا یَکونَنَّ شَهرُ رَمَضانَ عِندَکُم کَغَیرِهِ مِنَ الشُّهورِ؛[7] ماه رمضان پیش شما مثل ماههاى دیگر نباشد». ماهِ متفاوتی است، برای شما هم متفاوت باشد. انشاءالله دوستان برایش یک برنامهریزیِ فردی خواهند داشت.
یک کارویژهی قرآنی هم به شما گفتم که انشاءالله سورهی مبارکهی واقعه را حفظ کنید. در مورد همهی قرآن کار بزرگ دارید، ولی این را بهطور خاص داشته باشید که از همینجا کار تشکیلاتی باشد.
در نظر گرفتن شرایط کرونایی در برنامهریزیهای ماه مبارک رمضان
همهی دوستان فکر کنند امسال با این کرونا برای ماه مبارک رمضان و برای خوب شدن حال معنوی بچهها، چهکار باید بکنیم؟ در این ماه اگر هیئت و مجالس کم شد، اگر در مورد وضع مساجد محدودیت ایجاد شد، چهکار باید کرد؟ در این زمینه هم دوستان تدابیر لازم را داشته باشند؛ مخصوصاً برای شبهای قدر و نیز روز قدس، تأمل ویژهای شود که چه کار میشود کرد. با این اوضاعی که پیش آمده، همه باید به آن فکر کنند. خوشبختانه و بهلطف خدای متعال اتحادیه در سال گذشته ـ همچنانکه آقای تاریخی عزیزمان بشارتش را دادند ـ مجهز به مرکز نیکوکاری دانشآموزی امام حسن (علیه السلام) شد. ما پارسال با آقای تاریخی همینجا نیتش را کردیم. گفتم آقای تاریخی بجنبید، تشکیلات کار متفاوتی بهنام امام حسن (علیه السلام) انجام دهد. مقدماتش طی شده، سال 1400 از همین ماه رمضان شروع کنید تا اتفاقات خوبی در این زمینه رخ دهد.
در کمکرسانی، اولویت با اعضای تشکیلات است
در بحث مواسات و مواسات درونتشکیلاتی و رسیدگی به همدیگر و بچههای عزیزمان، اگر در شبکهی ما یتیم هست، اول از همه باید به خودمان بپردازیم. چنانچه در شبکهی ما گرفتار یا بیمار یا رنجور هست، وظیفه داریم اول به مجموعهی خودمان رسیدگی کنیم. دوستان در شناسایی، تدبیر، همافزایی و مشارکت برای این رسیدگیها بشتابند. انشاءالله با این دستفرمان باید ماه مبارک رمضان متفاوتی داشته باشیم.
ضرورت احترام به نامِ ماه مبارک رمضان
نام «ماه مبارک رمضان» را باید درست و با احترام بگوییم. نگوییم ماه رمضان؛ بلکه کلمهی مبارک را هم به آن اضافه کنیم.
همهی شما را به خدای متعال میسپارم. خداوند تبارک و تعالی به همهی ما توفیق عمل کرامت کند. حالا که توفیق سخنرانی و صحبت و شنیدن را داده، برای خودش خالص سازد و توفیق عمل به همهی ما کرامت فرماید.